Energie

Inhoud

De verduurzamingsopgave

Nederland heeft als doel gesteld in 2030 55% minder CO₂ uit te stoten dan dat we in 1990 deden. In 2050 moet de industrie nagenoeg uitstootvrij zijn. Deze afspraken zijn vastgelegd in verschillende nationale en internationale verdragen. De industrie gaat over van fossiele energie naar energie uit hernieuwbare bronnen. Om de industrie te kunnen verduurzamen zijn grote veranderingen in het energiesysteem nodig. Dit is een complexe puzzel en vergt grote aanpassingen van de energie-infrastructuur. De ontwikkeling van een nieuw energiesysteem zorgt dat onze omgeving gaat veranderen. Meer windmolens op zee, transformatorstations, elektriciteitskabels in de grond, de komst van elektrolysers die waterstof produceren en warmtenetten voor de industrie of de gebouwde omgeving. De bedrijven, industrie en netbeheerders in het NZKG hebben dus grote stappen te zetten. Dat is niet altijd makkelijk, zeker in een gebied waar zoveel opgaven en uitdagingen samenkomen als het NZKG. Om te bepalen waar alle projecten landen in de regio is het Programma Verduurzaming Industrie/ Energietransitie NZKG onderdeel van de NOVEX-aanpak NZKG.

Programma Verduurzaming Industrie/ Energietransitie NZKG

De industrie, netbeheerders, ondernemersverenigingen en overheden in het Noordzeekanaalgebied hebben een gezamenlijke ambitie: een bijna volledig CO₂ neutrale en circulaire economie in 2050. In het Programma Verduurzaming Industrie/ Energietransitie NZKG, een publiek-private samenwerkingsverband, werken deze partijen samen om de verduurzaming van de industrie en de energietransitie in het gebied te versnellen. Het programma wordt ingezet met als doel: realisatie van concrete projecten. In het samenwerkingsverband komen vraag en aanbod bijeen, bespreken we de programmering, investeringsbeslissingen en inpassingsvraagstukken m.b.t. energie-infrastructuur. De verduurzaming van de industrie en uitvoering van de CES NZKG heeft als vertrekpunt de vier toekomstige energiedragers: elektriciteit, waterstof, warmte/stoom en koolstof opslag/afvang.

​​​​Overzicht energie-infrastructuur in het NZKG. Klik op de afbeelding voor een grote weergave.

Versnellingstafels

Het Programma Verduurzaming Industrie/ Energietransitie NZKG kent vier Versnellingstafels. Hierin komen de belanghebbenden van de toekomstige energiedragers op gebied van vraag en aanbod bij elkaar, worden knelpunten gesignaleerd en waar mogelijk opgelost door met de partijen in gesprek te gaan.

• Elektrificatie

  De CES NZKG laat zien dat de vraag naar elektriciteit vanuit de industrie sterk gaat toenemen richting 2030 en 2050.

  • De Versnellingstafel Elektrificatie richt zich op tijdige realisatie van de benodigde uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet en het slimmer gebruiken van het net.

  • De provincie Noord-Holland is trekker van de Versnellingstafel Elektrificatie en bestaat uit:
    Alliander, TenneT, Port of Amsterdam, ODIJ, Tata Steel Nederland, ORAM, gemeente Amsterdam, gemeente Zaanstad, gemeente Beverwijk, gemeente Haarlemmermeer en gemeente Velsen.

  • Meer informatie staat in de Position Paper Elektrificatie.

    ---

    Overzicht van de elektriciteitsprojecten in het Noordzeekanaalgebied. Klik op de afbeelding voor een grote weergave.

• Waterstof

  Vanwege de ligging van het NZKG is waterstof een interessante vervanger voor het gebruik van fossiele brandstoffen. In het gebied wordt gewerkt aan de aanleg van het waterstofnetwerk (zowel hoge als lage druk), elektroloyse, maar ook aan de import van waterstof en het aanpassen van productieprocessen in de industrie.

  • De Versnellingstafel Waterstof richt zich op het versnellen en realiseren van waterstofprojecten.

  • Port of Amsterdam is trekker van de Versnellingstafel Waterstof en bestaat uit: Alliander, Argent Energy, HyCC, EVOS, Tata Steel Nederland, Gasunie, Vattenfall, Schiphol, gemeente Amsterdam, provincie Noord-Holland, Zaanstad Maakstad, gemeente Velsen, ORAM, MRA, Universiteit van Amsterdam en TU Delft.

  • Meer informatie staat in de Position Paper Hydrogen Hub Amsterdam/NZKG.

    ---

    Overzicht van de waterstofprojecten in het Noord-Holland. Klik op de afbeelding voor een grote weergave.

• Warmte/Stoom

  Waar kan warmte van de industrie hergebruikt worden en welke partijen kunnen hier aan meewerken?

  • De Versnellingstafel Warmte/Stoom inventariseert waar kansen in de regio liggen op het gebied warmte hergebruik.

  • De gemeente Zaanstad is trekker van de Versnellingstafel Warmte/Stoom en bestaat uit:
    AEB, HVC, Tata Steel Nederland, Port of Amsterdam, Vattenfall, en gemeente Amsterdam.

  • Meer informatie staat in de Position Paper Warmte/Stoom.

    ---

    Overzicht van de warmte- en stoomprojecten in het Noordzeekanaalgebied. Klik op de afbeelding voor een grote weergave.

• Koolstof

  Om de CO₂-uitstoot in het Noordzeekanaalgebied te reduceren wordt onderzocht wat de mogelijkheden zijn om CO₂ op te slaan, her te gebruiken en af te vangen.

  • In de Versnellingstafel Koolstof werken partijen samen om initiatieven en projecten van de grond te krijgen.
  • De gemeente Amsterdam is de trekker van de Versnellingstafel en bestaat verder uit: AEB, Avantium, Cargill, Climate Cleanup, DBG, ECOLOG, EVOS, Gasunie, Gidara Energy, Port of Amsterdam, Shell, SKYNRG, Sinkit, Tata Steel Nederland, Titan Clean Fuels, OCAP OD NZKG, ORAM, Programmabureau NZKG, Provincie Noord-Holland, Universiteit van Amsterdam en Waternet.
  • Meer informatie staat in de Position Paper Koolstof NZKG.

Versnellingsloket

Bedrijven, bedrijvenclusters en andere partijen die tegen knelpunten aanlopen kunnen gebruik maken van ‘Het Versnellingsloket NZKG’. Dit initiatief is er om knelpunten op te lossen en verduurzamingskansen te versnellen. We doen dit door een casus door te spreken, aspecten van de vraag en de bijbehorende barrières in beeld te brengen en de benodigde partijen bij elkaar te brengen. Wil je gebruik maken van het loket? Neem dan contact met ons op. Zie ook eerdere casussen.

Data Safe house

Het Data Safe House (DSH) is een samenwerkingsverband en -platform waarin industriële partijen hun vertrouwelijke energieverduurzamingsprojecten veilig kunnen delen met netbeheerders en andere geïnteresseerde partijen. Met betrouwbare informatie kunnen netbeheerders werken aan de energie-infrastructuur van morgen. En daar heeft de industrie profijt van. De kans wordt groter dat zij kunnen beschikken over de juiste energiebron op de juiste locatie om hun verduurzamingsplannen te realiseren. Wil je als industriepartij meewerken aan een snellere energietransitie en de kans vergroten dat de gewenste energie-infrastructuur wordt gerealiseerd? Meld je dan aan bij Robin Brouwer, rbrouwer@datasafehouse.org, Data Safe House manager, van het industriecluster Noordzeekanaalgebied.

Innovatieregio NZKG

De energietransitie vraagt innovatieve oplossingen, voldoende geschoold technisch personeel en scholingsaanbod dat gekoppeld is aan het energiesysteem van de toekomst. In het Noordzeekanaalgebied hebben de industrie, MKB, overheden en kennisinstellingen zich verenigd om de energietransitie te versnellen. In het innovatieprogramma wordt gewerkt aan het aanbieden van de juiste faciliteiten en condities om innovatie in het ontwikkelings- en opschalingsproces in het gebied te begeleiden. De focus ligt op het versterken van de aanwezige innovatie infrastructuur en het creëren van de verschillende randvoorwaarden:

• Ruimte voor én aantrekken van innovatie (positionering en branding)
• Financiële middelen en subsidie programma’s
• Wet-, regelgeving en vergunningen
• Netwerk, matching en events

Meer te weten komen over initiatieven in het Noordzeekanaalgebied? Bekijk hier het overzicht.

Cluster Energie Strategie

De industrieclusters stellen elke twee jaar een Cluster Energie Strategie (CES) op. Hierin staat hoe bedrijven de doelen uit het Klimaatakkoord willen bereiken en welke energie-infrastructuur daarvoor nodig is. De CES vormt de input voor het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK) van het ministerie van KGG.

• Met het MIEK voert het Rijk regie op de versnelling van energie-infrastructuurprojecten van nationaal belang. MIEK projecten zijn projecten die meer dan één regio dienen. De projecten kunnen urgent en complex zijn in de uitvoering en een belangrijke rol spelen bij het reduceren van CO₂.
• In september 2024 is de CES NZKG 2024 aangeboden aan het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG). Een belangrijke randvoorwaarde om CO₂-reductie te realiseren is tijdige beschikbaarheid van energie-infrastructuur. De CES NZKG is hierbij een belangrijk instrument.

Nationaal Programma Verduurzaming Industrie

Het Nationaal Programma Verduurzaming Industrie (NPVI) is binnen het ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) opgezet om meer regie krijgen en samenhang tussen initiatieven te realiseren op gebied van verduurzaming van de industrie in Nederland. Een intensievere samenwerking tussen publieke en private partijen is hierbij essentieel. Het NPVI geeft die publiek-private samenwerking in belangrijke mate vorm in de zes landelijke industrieclusters. Elk industriecluster heeft een clusterregisseur. Zij sturen op de voortgang van projecten en het oplossen van knelpunten tussen bedrijven, overheden en netbeheerders rondom investeringen in de energie-infrastructuur. Ingrid Post is de clusterregisseur van het cluster Noordzeekanaalgebied.