Een duurzame, gezonde en inclusieve wereld. Dát is waar Rosan Kocken, GroenLinks gedeputeerde van de provincie Noord-Holland (financiën, circulaire economie, zeehavens, sport, cultuur en erfgoed) aan werkt. Een jaar geleden nam Kocken het stokje over van Zita Pels, als voorzitter van het Bestuursplatform Noordzeekanaalgebied. Hoe kijkt ze terug op een jaar voorzitterschap? Waar ligt ze wakker van? En welke mijlpalen viert ze? “Duurzaamheid is noodzakelijk.”
Schone energie, circulaire bedrijven, havengebonden activiteiten en woningen: het Noordzeekanaalgebied moet aantrekkelijk zijn om te wonen, werken én te recreëren. Maar de ruimte is schaars, de milieudruk hoog en de wens om het gebied optimaal te benutten groot. Hierdoor komt de leefbaarheid van de regio onder druk te staan en de ruimte voor nieuwe ontwikkelingen wordt beperkter. “Het is puzzelen om alle belangen en opgaven een plek te geven in het Noordzeekanaalgebied”, begint Kocken over haar complexe opdracht, waarbij ze met alle betrokken partijen tot bestuurlijke afspraken probeert te komen over de toekomst en de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied. Onderweg naar het provinciehuis in Haarlem, tuurt de Amsterdamse voorzitter regelmatig naar de Amsterdamse haven. Het is een van haar favoriete locaties binnen het Noordzeekanaalgebied, omdat het heden en verleden hier samenkomen. “De oude economie verdwijnt in dit gebied. Je ziet de kolenvelden nu nog liggen, maar ik weet dat die op termijn verdwijnen en plaatsmaken voor activiteiten die wel bijdragen aan een gezonde toekomst en- economie. Dat is mooi om te zien.”
Rosan Kocken, voorzitter Bestuursplatform NZKG. Foto Joanne de Lijster.
Verschillende belangen
Binnen het Noordzeekanaalgebied domineert in de IJmond de industrie en visserij. In de Zaanstreek is de voedselindustrie belangrijk. In de Amsterdamse haven worden vooral brandstoffen geïmporteerd en op- en overgeslagen. Energietransitie, circulaire economie, woningbouw en waterberging zijn belangrijke pijlers, elk met hun eigen aandachtsgebied. Dat die verschillende belangen soms schuren, merkt ook Kocken. “Een gemeente maakt zich bijvoorbeeld hard voor woningen en werkgelegenheid voor haar bewoners, terwijl het waterschap in het gebied de noodzaak voor ruimte om water op te vangen ziet. En dat laatste is ook niet onbelangrijk, hebben we geleerd van de overstromingen in Limburg. Iedereen heeft verschillende belangen en ziet andere aandachtspunten, wat allemaal een plek moet krijgen in het Noordzeekanaalgebied.”
Amsterdam vanaf het water. Foto Michel Schnater.
Hoe Kocken de verschillende maatschappelijke opgaven binnen het Noordzeekanaalgebied zo goed mogelijk probeert samen te laten komen? “Door een brug te vormen tussen de verschillende partijen, met elkaar in gesprek te gaan en naar elkaar te luisteren. Maar ook door met elkaar te focussen op het gemeenschappelijke belang: een Noordzeekanaalgebied dat klaar is voor de toekomst.” De snelheid waarmee economische ontwikkelingen zich voltrekken, in combinatie met de druk op de ruimte, de sociaal-maatschappelijke opgaven die daarbij horen en de transitieopgaven op het gebied van energie en klimaat, vragen van alle betrokken partijen zorgvuldige en gezamenlijke keuzes in de gebiedsontwikkeling. “Samen moeten we op de eerste plaats een gezonde leef- en werkomgeving creëren binnen het Noordzeekanaalgebied. We willen een sterke internationale concurrentiepositie, werkgelegenheid behouden en een duurzame en houdbare economie. Dan ben je als gebied klaar voor de toekomst”, klinkt ze vastberaden.
Samenwerking
De te leggen puzzel mag dan complex zijn, Kocken is niet uit het groene veld te slaan. “In mijn vorige functie, als Statenlid van GroenLinks Noord-Holland, zag ik de dossiers voorbijkomen. Nu ik zelf aan tafel zit, gaat het nog veel meer leven en wordt het concreter. En dat is leuk.” Ze vervolgt: “Ik vertegenwoordig daarin de belangen van de provincie, maar het is bovenal mijn taak om ervoor te zorgen dat er genoeg ruimte is voor alle betrokken partijen om alle belangen op tafel te leggen en dat iedereen aan tafel blijft.” Maar niet álles kan in het Noordzeekanaalgebied, merkt ook Kocken. Zo kon bijvoorbeeld een deel van de ambitie van de gemeente Beverwijk, om woningen te bouwen in het havengebied, niet in gang worden gezet. De havens zijn momenteel nodig voor de energietransitie, circulaire economie en andere havengebonden activiteiten. “Maar dat deze ruimte voor woningbouw er nog niet is, betekent niet dat het nooit komt. Alleen niet nu.”
Ondanks de tegengestelde belangen en verschillende agenda’s, is er volgens Kocken geen sprake van een eilandjescultuur binnen het Noordzeekanaalgebied. “Iedereen is constructief betrokken, niemand ligt dwars in de samenwerking. Samen werken we aan een toekomstbestendig gebied.” Iets wat volgens Kocken in het verleden weleens anders is geweest. “Met elkaar zetten we de schouders eronder. Iedereen gelooft erin dat we de puzzel gaan leggen; het is een echte ‘çan-do mentaliteit’.” Deze constructieve samenwerking zorgt volgens Kocken voor een gedeeld verhaal in de ‘NOVEX-aanpak’, waarin alle overheden concreet aan een plan werken voor de inrichting van Nederland. “In dit gebied doen we dat samen met de gemeenten, de waterbeheerders, de havens en de bedrijven langs het kanaal.”
Klimaatverandering
Verantwoordelijkheid dragen voor de uitvoering van het beleid. Laveren tussen de verschillende, soms tegenstrijdige belangen van de verschillende partijen in het Noordzeekanaalgebied. De werkdruk als provinciebestuurder is soms hoog. Ligt Kocken weleens wakker van haar werk? “Vooralsnog slaap ik goed, maar er zijn soms wel zorgen over de lange termijn. Kunnen we als overheid de snelheid genoeg aanjagen en tegelijkertijd bijbenen? En zijn we snel genoeg voor de effecten van klimaatverandering én snel genoeg om die effecten zo veel mogelijk te beperken, zodat ook het Noordzeekanaalgebied een gezonde plek wordt en blijft om te werken, wonen en recreëren?” Het spanningsveld tussen wonen, milieu en de industrie zal volgens Kocken de komende jaren dan ook steeds belangrijker worden. “En mobiliteit. Hoe mensen naar hun werk en woning reizen of hoe goederen het gebied in- en uitgaan, is een belangrijk aandachtspunt en moet ook verduurzaamd worden.”
Of het nu gaat om mensenrechten of duurzaamheid; de drang om de wereld een beetje beter te maken, heeft altijd al in Kocken gezeten. Niet voor niets is ze al tien jaar actief voor GroenLinks. “We zijn allemaal op deze wereld met een functie. Het voelt als mijn taak om een steentje bij te dragen aan een betere wereld.” Waarom ze zoveel energie krijgt van duurzaamheid? “Duurzaamheid is noodzakelijk. Als we niet verduurzamen, gaan we ten onder. We putten de aarde uit. We hebben de vervuiling veel te lang op de koop toegenomen en kunnen niet langer doorgaan op de weg die we waren ingeslagen.” Daarbij is het ook economisch gezien van groot belang dat de Nederlandse economie circulair en duurzaam wordt, vindt Kocken. “We hebben met elkaar afgesproken dat we in 2050 een circulaire economie hebben en klimaatneutraal zijn. Grondstoffen raken op en fossiele energie wordt afgebouwd. Als we hier nu niet op anticiperen en doorpakken, worden we minder interessant voor investeerders. Ook zullen bepaalde bedrijfsprocessen stagneren”, stelt Kocken. “Het is bovendien als gebied, dat deels onder zeeniveau ligt, belangrijk om te anticiperen op de stijgende zeespiegel. Zo blijf je interessant.”
Energietransitie
Om de omgeving en de industrie binnen het Noordzeekanaalgebied te verduurzamen, is de energietransitie in volle gang. Zo moet de CO2-uitstoot in 2030 met 55 procent zijn teruggedrongen en in 2050 moet de industrie energieneutraal en circulair zijn. De ontwikkeling van het nieuwe energiesysteem betekent dat onze omgeving gaat veranderen. Meer windmolens op zee betekent ruimte voor aanlandingspunten en de komst van meer transfomatorstations en elektrolysers om waterstof mee te maken. “Als we dat voor elkaar weten te krijgen en voldoende ruimte over weten te houden om te wonen en te werken, dan ben ik heel blij”, vervolgt Kocken over haar werk, waarin ze bouwt aan een duurzame omgeving. “Nederland mag wat mij betreft eerder dan 2050 klimaatneutraal zijn. We moeten zorgen dat de aarde een veilige en gezonde plek wordt. Voor onszelf, onze kinderen én kleinkinderen.”
Het persoonlijke verhaal van Rosan Kocken is opgehaald door Jiska Kroon.
- Vorige
Overzicht
Volgende