Windparken op zee zijn belangrijke aanjagers van de energietransitie. Voor de verdere uitrol van offshore windenergie is aanvullende havencapaciteit nodig. Door toename van het aantal schepen voor installatie en onderhoud van de windparken, neemt ook de druk op de bestaande capaciteit sterk toe. Aan de zeezijde van het Noordzeekanaal, vlak voor de sluizen van IJmuiden, kan hiervoor 15 hectare worden ingericht: de Energiehaven IJmond. Omgevingsmanager Manon Raats weet alles over de ontwikkelingen van dit project. “Het is van groot belang dat er snel wordt geïnvesteerd in uitbreiding.”
Volgens het CBS gebruikten we de afgelopen jaren circa 115 terawattuur per jaar aan stroom. Om ons verbruik te verduurzamen, heeft het Rijk de ambitie om 21 gigawatt aan windenergie op zee te hebben in 2032. Bijna twintig jaar later moet dat vermogen in totaal 70 gigawatt zijn. Hiermee zouden er respectievelijk 95 en 300 terawattuur elektriciteit per jaar ons land kunnen binnenstromen.
Ter illustratie: momenteel zorgen windparken op zee voor bijna zestien procent van de elektriciteit van huishoudens en bedrijven (4,7 gigawatt). Om dit aandeel te verhogen, moeten er dus meer windparken komen. Maar het aantal geschikte haventerreinen voor de bouw, assemblage en het onderhoud van deze windparken is niet voldoende. Raats: “Om meer vermogen te leveren, worden windmolens steeds hoger en de installatieschepen een stuk groter. Dit heeft gevolgen voor de eisen die aan de havencapaciteit worden gesteld.”
Klimaatdoelstellingen
Raats hamert dan ook op het belang van de komst van de Energiehaven IJmond. Volgens berekeningen die het projectconsortium (Port of Amsterdam, Zeehaven IJmuiden N.V., de provincie Noord-Holland, gemeente Velsen, het ministerie van Economische Zaken en het ministerie van Klimaat en Groene Groei, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Tata Steel Nederland) heeft laten maken, kan de aanvullende capaciteit van Energiehaven IJmond tot 2050 voorzien in de aanleg van 15 tot 20 gigawatt aan opgesteld vermogen.
“Daarmee is dit regionale project een van de aanvullende maatregelen om de klimaatdoelstellingen te behalen”, stelt Raats. “Daarnaast zorgt de komst van de Energiehaven voor nieuwe banen in de regio IJmond. Vattenfall, Eneco, TenneT, Vestas en CrossWind hebben zich al gevestigd in de haven van IJmuiden. Er ontstaan economische kansen die we met elkaar moeten verzilveren.”
Tekentafel
De Energiehaven moet op de plek komen van de Averijhaven in Velsen-Noord, die gedurende tientallen jaren dienst deed als baggerdepot voor Rijkswaterstaat. Dit depot ligt tegen het terrein van Tata Steel aan en is inmiddels leeggehaald. Aangezien elektriciteit een belangrijke rol gaat spelen in het staalmaakproces en de productie van waterstof – en omdat het staalconcern onderzoek doet naar een nieuwe innovatieve manier om windmolens te produceren – heeft ook Tata Steel belang bij de Energiehaven.
Overzichtsfoto van de Averijhaven en de toekomstige locatie van de Energiehaven met het Noordzeekanaal op de achtergrond. Foto Joanne de Lijster.
Volgens Raats zitten de verschillende betrokkenen momenteel met elkaar aan de tekentafel, om in kaart te brengen wat er allemaal nodig is om de haven te realiseren. “Wat gaan we bouwen? Welke materialen heb je daarvoor nodig? Hoe regel je de aanvoer van deze materialen? Uiteraard zijn we ook bezig met de business case en hebben we gekeken voor welke partijen op de Nederlandse en Engelse markt deze voorziening interessant is.”
Realisatiekosten
Het grootste vraagstuk waar het consortium zich momenteel over buigt, is de financiering van de bouw van de Energiehaven. Hiervoor is extra geld nodig vanuit het Rijk, naast de in 2023 verkregen subsidie vanuit de Europese Unie. “Het gaat om realisatiekosten van ruim 100 miljoen euro”, vervolgt Raats. “Daarvan moet zeker meer dan de helft door het Rijk worden gedekt. Het is van groot belang dat er snel wordt geïnvesteerd in uitbreiding. De aanvullende capaciteit van de Energiehaven IJmond is hard nodig.”
Ook de grote marktpartijen, zoals aannemers en windparkexploitanten, zien volgens Raats het capaciteitstekort op zich af komen. “Vanwege de voortgang van de energietransitie en de directe gevolgen hiervan voor het behalen van de klimaatdoelen, stuurden zij onlangs een brief naar de ministeries om hun steun uit te spreken voor maatregelen die bijdragen aan de versnelling van de capaciteitsuitbreiding.”
Raats: “Het met elkaar voor elkaar krijgen van zo’n project kost de nodige tijd. Ik heb het vaker meegemaakt dat de voorfase jaren in beslag nam, waarna de realisatie in een relatief kort tijdsbestek van de grond kwam. Soms heb je een lange adem nodig, als je maar vertrouwen houdt in de goede afloop. Ik hoop dat we dit jaar weer een stap verder komen, in het belang van het Noordzeekanaalgebied en natuurlijk het realiseren van de ambities voor wind op zee. Alleen samen kunnen we de wereld groener en schoner doorgeven. Aan projecten die dat mogelijk maken, draag ik graag mijn steentje bij.”
Over de Energiehaven IJmond maakten we een tweeluik. Lees ook het persoonlijke verhaal van Tjalling de Bruin, directeur bij windparkontwikkelaar Ecowende.
De persoonlijke verhalen zijn opgehaald door Jiska Kroon.
Meer informatie
- Vorige
Overzicht
Volgende